Onderdeel van kernelement organisatie zijn processen, het is belangrijk deze op orde te hebben. We bespreken de werkzame elementen in communicatie, besluitvorming, taakgerichtheid en samenhang binnen het Leernetwerk.
Uitgangspunten en werkzame elementen
Richt het Leernetwerk zo in, dat de voordelen van deelname opwegen tegen de kosten.
- Er is een goede verhouding tussen tijdsinvestering en opbrengsten, en kwaliteit van de deelnemers (37, 38)
- Het Leernetwerk werkt doelgerichtheid, dat wil zeggen dat er een gemeenschappelijke agenda met duidelijke inhoudelijke focus met de actualiteit in recensie en constructief doel (37, 38)
- Doelen van het LNW worden eerder behaald wanneer (14):
(Praktische) ondersteuning vanuit de partnerorganisatie wordt geboden.
Er commitment voor deelname is aan en de doelen van het LNW op strategisch maar ook op operationeel niveau. - Er is doorlopend aandacht voor leren (factsheet SAMEN):
- Er moet ruimte zijn voor inbreng van alle perspectieven gebaseerd op het gedachtengoed van Elwyn
- Drieslag leren (triple loop learning) moet mogelijk zijn gebaseerd op het gedachtengoed van Agyris
- Impliciete kennis moet expliciet gemaakt kunnen worden gebaseerd op het gedachtengoed van Polanyi
- Zoek de learning zone op gebaseerd op het gedachtengoed van Senninge
Boogaard e.a. (2017) (37)
Goes e.a. (2010) (38)
Robinson & Cottrell (2005) (14)
Zet in op gezamenlijke besluitvorming om de samenwerking goed te laten verlopen. Het begrip gezamenlijke besluitvorming (ook wel gedeelde besluitvorming of shared decision making genoemd) kwam in de jaren negentig in de belangstelling van de westerse gezondheidszorg te staan.
De groeiende aandacht voor gezamenlijke besluitvorming moet gezien worden in de context van een toenemende focus op welzijn en gezondheid en de gelijkwaardige positie van de burger in de wereld van (jeugd)zorgaanbieders.
Gezamenlijke besluitvorming is op veel verschillende manieren gedefinieerd. De volgende kenmerken vormen de essentie van gezamenlijke besluitvorming: (1) betrokkenheid van alle partijen; (2) het delen van informatie door deze partijen; (3) gezamenlijk gezette stappen om tot consensus over de voorkeursoplossingsrichting te komen; en (4) het bereiken van overeenstemming over de in te zetten acties (36).
Kuiper et al., 2018 (36)
Conflicten zijn een inherent kenmerk zijn van Leernetwerken, ze komen vaker voor; beheersing van deze conflicten maakt geoliede samenwerking waarschijnlijker. Er kunnen conflicten ontstaan over hoe een netwerk moet werken, de input van de leden, de prioriteiten of tussen partners over kwesties als loyaliteit, leiderschap, doelen, voordelen, bijdragen en vertegenwoordiging.
Conflicten kunnen leiden tot (onnodige) wisselingen van leden, het vermijden van bepaalde activiteiten en problemen bij het werven van nieuwe leden (22). Maar: wanneer tegenstellingen/meningsverschillen op een positieve manier besproken worden, leidt dat tot het versterken van de cohesie van het Leernetwerk.
Van belang bij machtsverhouding en conflicten:
- Voor een Leernetwerk is de balans tussen halen en brengen van belang: wat doe je om je eigen handelen te verrijken of je expertise te verspreiden? En wat is hiervan de impact op de machtsverhouding? (4)
- Elke deelnemer start vanuit een eigen rol, taakopvatting, (gezags)positie en verbondenheid aan de eigen organisatie. Teambuilding om gezamenlijk aan de slag te gaan kan helpen bij het ontwikkelen en vasthouden van het teamgevoel (14).
- De verschillende dilemma's die in een Leernetwerk kunnen spelen (bijv. een relatie binnen het Leernetwerk vs. relaties tussen organisaties) zijn het beste te ondervangen door het commitment van partnerorganisaties op de doelen van het Leernetwerk (14).
Kegler e.a. (1998a) (22)
Cotton (2013) (4)
Robinson & Cottrell (2005) (14)
Ontwikkel een strategisch communicatieplan voor het Leernetwerk. Een Leernetwerk moet haar doelstelling duidelijk overbrengen om in beeld te kunnen blijven van de partners. Dit hoort bij strategische communicatie, hierbij kun je denken aan werkzame elementen uit de marketing en branding, gevat in een communicatieplan. Het formuleren van een goede kernboodschap helpt daarbij.
Mosaica (2005) laat zien dat een goede organizational boodschap voldoet aan (26):
- Duidelijke doel en missie
- De juridische basis en organisatie van het Leernetwerk (even eventueel het samenwerkingsverband) toelichten
- De doelgroep en werkveld van het Leernetwerk (even eventueel het samenwerkingsverband) omschrijven
- Daarbij ook steeds de (ontstaans)geschiedenis van het Leernetwerk (even eventueel het samenwerkingsverband) omschrijven
- Het werkplan, concrete mijlpalen en de scope toelichten
- Benadrukken wat onderscheidend is aan het Leernetwerk (en eventueel het samenwerkingsverband)
- Doelgroep gericht communiceren
- De lezer nieuwsgierig maken om meer te lezen over de coalitie
Bij het opstellen van het communicatieplan is het van belang een gedegen analyse te maken hoe je elke doelgroep van het organisatie-overstijgende Leernetwerk bereikt. Voorbeeld: je wilt de social work medewerker via een vakblad bereiken, maar de opleider leest andere vakbladen (7).
Mosaica (2005), geciteerd in Butterfoss (2007) (26)
Dodd et al. (2019) (6)
Praktijkvoorbeelden en hulpmiddelen
Werkplaats SAMEN bestaat uit verschillende Leernetwerken, bekijk hoe SAMEN is ingericht of bekijk de jaarplanner als onderlegger voor een strategisch communicatieplan.