De impact van de opbrengsten ('kennisproducten') van het Leernetwerk op niveau van professionals en doelgroep is afhankelijk van twee factoren. Namelijk van in hoeverre het ontwikkelde kennisproduct aantoonbaar bijdraagt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg en het gebruik van de best practices. Dit laatste omvat het gebruik zelf en de manier waarop het gebruik wordt vormgegeven.
100% gebruik is in de praktijk niet haalbaar, maar het gebruik wordt versterkt als de introductie van de best practice op gestructureerde wijze wordt aangepakt (Pannebakker, 2018). Deze gestructureerde wijze kent drie onderdelen:
- Identificeren van belemmerende en bevorderende factoren van gebruik (Fleuren, 2004);
- Ontwikkelen van strategieën om de belemmerende factoren te beperken en de bevorderende factoren te stimuleren;
- Het monitoren van het daadwerkelijke gebruik van de best practice zodat gekeken kan worden of de implementatiestrategie zijn vruchten afwerpt (Pannebakker, 2018).
Uitgangspunten en werkzame elementen
Maak een analyse van de financiële gevolgen voor de inzet van de innovaties uit het Leernetwerk binnen de moederorganisaties en bespreek de resultaten.
- De manier waarop de financiering van het systeem, en dus de financiering van de samenwerkingspartners geregeld is, heeft invloed op in hoeverre vernieuwingen worden ingevoerd. Denk hierbij aan de betalingsstructuur (2).
- De invoering van nieuwe werkwijzen ontwikkeld door het Leernetwerk kunnen belemmerd worden door financiële perverse prikkels. Bijvoorbeeld als er door het maatschappelijke vraagstuk op te lossen ook systeem-breed bespaard kan worden, maar deze besparing niet terugkomt bij de organisatie die de besparing doet. Dit beperkt de motivatie om deze oplossing uit te voeren (2).
- De invoering van nieuwe werkwijzen ontwikkeld door het Leernetwerk kunnen belemmerd worden door fiscale barrières. Organisaties die daar goed mee om weten te gaan omarmen deze vernieuwingen sneller (2).
Carstens et al., (2009) (2)
Ontwikkel een plan voor de kennistransfer van het Leernetwerk naar de moederorganisaties van de leden. Maak daarbij gebruik van uit de literatuur werkzame strategieën:
- De vernieuwing zoals ontwikkeld binnen een Leernetwerk, past niet altijd een-op-een binnen andere organisaties. Het volgende helpt om de vernieuwing passend te maken (13):
1. Een mini-leernetwerk van andere organisaties.
2. Een brede expertmeeting met vertegenwoordigers van andere organisaties. - Benut ook de leden van het Leernetwerk bij het proces van implementeren van 'hun' vernieuwing. Zij kunnen aangeven waar de vernieuwing nog doorontwikkeld kan worden, hoe de vernieuwing aangeboden kan worden aan collega's en wat zij zien als barrières voor implementatie (15).
- Top-down implementatie van in het Leernetwerk ontwikkelde vernieuwingen versnelt de invoering, wanneer het thema van het Leernetwerk past bij de prioriteiten van de organisatie (18).
- Gebruik implementation champions voor het invoeren van vernieuwingen ontwikkeld in het Leernetwerk (18).
- Het inzetten van opinieleiders bespoedigt het verspreiden van vernieuwingen uit het Leernetwerk (8).
- Investeren in een hechte community, verbonden op het maatschappelijke vraagstuk van het Leernetwerk, bestaande uit leden en niet-leden, bevordert het verspreiden van een vernieuwing ontwikkeld door het Leernetwerk (8).
- De organisatiestructuur en -cultuur moeten aangepast worden om de transformatieve vernieuwing die in het Leernetwerk ontwikkeld is, door te kunnen voeren (17).
- Zet effectieve implementatiestrategieën in (39).
Farr & Ames (2008) (8)
Noyes et al., (2014) (13)
Rowley (2012) (15)
Salveron et al., (2015) (17)
Shaikh et al (2015) (18)
Fleuren e.a.. (2004) (39)
Ontwikkel ook een plan voor de toepassing van de kennisproducten en innovaties in de moederorganisaties van de leden. Implementatiestrategieën (39):
- De invoering van een vernieuwing wordt bespoedigd als dit een duidelijk afgebakende taak is, waarvoor professionals voldoende tijd krijgen (9).
- Het doorvoeren van vernieuwingen kost tijd. Helpend is als er makkelijk aanpassingen gedaan kunnen worden in de digitale dossiers ter ondersteuning van de (registratie van de) vernieuwing (9).
- Bij het invoeren van een vernieuwing is het raadzaam ook jongeren en hun gezin te betrekken. Dan is het belangrijk dat hun feedback ook echt verwerkt wordt, bijvoorbeeld in het implementatieplan of door de nieuwe werkwijze aan te passen (9).
- Werkzame factoren voor de implementatie van een vernieuwing ontwikkeld binnen een Leernetwerk zijn (17, 18):
1. Afstemming met andere werkprocessen
2. Inzet van implementation champions
3. Verwerken van de vernieuwing in werkprocessen
4. Beschikbaar maken van meer algemene informatie over de vernieuwing (de vernieuwing richt zich bijvoorbeeld op ‘de cliënt meer centraal’, geef dan meer informatie over shared decision making)
5. Langdurige commitment van de praktijkprofessionals en beleidsondersteuning
6. Leren van gezinnen die niet willen meewerken aan de vernieuwing
7. Aanpassingen aan het HR-beleid zodat er professionals met de juiste competenties instromen en huidig personeel wordt bijgeschoold
8. Een lerende organisatie - Zet effectieve implementatiestrategieën in (39).
Jones et al., (2019) (9)
Salveron et al., (2015) (17)
Shaikh et al., (2015) (18)
Fleuren e.a. (2004) (39)